روزه‌داری و مطالبی که پزشکان هم نمی‌دانند, آموزش بسیار کم پزشکان در مورد روزه‌داری
عصر شیعه : مدیر گروه روزه‌داری اسلامی پژوهشگاه غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران تصریح کرد: متأسفانه آموزش پزشکان ما در مورد روزه‌داری و بیماری‌ها بسیار کم است و عملاً هیچ آموزشی در دوره پزشکی عمومی و تخصصی در مورد روزه‌داری به صورت یک واحد مصوب دانشگاهی تا به امروز نداشته‌ایم.
سیدمحسن خوش‌نیت نیکو، مدیر گروه روزه‌داری اسلامی پژوهشگاه غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) به تشریح وضعیت پژوهش در حوزه روزه‌داری در ایران و جهان پرداخت و اظهار کرد: گروه روزه‌داری اسلامی دانشگاه علوم پزشکی تهران به صورت پژوهشی از سال ۹۰ ـ ۹۱ زیر نظر پژوهشگاه غدد شروع به فعالیت کرده است، مجموعه‌ای نیز در دانشگاه مشهد البته با تمرکز بیشتر بر روی مسائل تغذیه و روزه‌داری فعالیت می‌کند، تا قبل از سال ۹۰ هیچ مرکز پژوهشی در این خصوص وجود نداشته و پژوهش‌های صورت گرفته در ایران به صورت فردی صورت می‌گرفته است.
وی ادامه داد: در پژوهشکده غدد دانشگاه شهید بهشتی نیز فعالیت‌هایی در مورد روزه داری انجام می‌شد که اکنون به صورت منسجم فعالیت پژوهشی خاصی ندارند و به صورت پراکنده چند مقاله پژوهشی در این خصوص انجام داده‌اند در اصل کار در این زمینه به صورت شخصی و فردی بوده است و کار منسجم و گروهی صورت نگرفته است.
این فوق تخصص غدد در مورد وضعیت پژوهش در خصوص روزه‌داری در دنیا، گفت: در جهان هم مسلمانان و هم غیر مسلمانان به ویژه غربی‌ها به شدت علاقه‌مند شده اند که در مورد رمضان پژوهش انجام دهند چرا که رمضان و روزه‌داری اسلامی نوعی الگوی ناشتایی متناوب و خاص است که به صورت چرخشی در ماه‌های مختلف می‌چرخد و با روزه‌داری در ادیان دیگر متفاوت است و کارهای تحقیقاتی زیادی در دنیا بر آن انجام شده است.
وی به سختی‌های پژوهش در حوزه روزه‌داری اشاره و اظهار کرد: پژوهش در حوزه روزه‌داری بسیار دشوار است چرا که ماه رمضان یک ماه در سال است، این ماه در سال در حال چرخش است و روزه داری ماه‌های گرم سال که طولانی است با روزه‌داری در ماه‌های سرد که روزها کوتاه است، از لحاظ تأثیرات بر روی جسم، روان، سلامت و بیماری متفاوت بوده و نمی‌توان نتایج این تحقیقات را به هم تسری دارد.
باز هم وارد کننده هستیم حتی در زمینه تحقیقات علمی در روزه‌داری
خوش نیت با اشاره به اینکه شواهد عینی بر روی تأثیر روزه بر روی بیماری ها هنوز کامل نیست اما در سه تا چهار دهه‌ای که تحقیقات بر روی روزه‌داری انجام می‌شود شاهد انفجار اطلاعاتی در این زمینه هستیم، اظهار کرد: در ایران طی ۱۰ سال اخیر پژوهش‌های زیادی بر روی روزه داری انجام شده است اما عمده پژوهش‌ها مربوط به خارج از ایران است و ما وارد کننده اطلاعات سایر پژوهشگران دنیا در حوزه روزه‌داری هستیم.
حتی یک واحد درسی روزه‌داری و سلامت نداریم
وی در پاسخ به این سؤال که آیا اطلاعات وارد شده از خارج از کشور در زمینه روزه‌داری به بدنه جامعه پزشکی کشور منتقل می‌شود؟ گفت: متأسفانه آموزش پزشکان ما در مورد روزه‌داری و بیماری‌ها بسیار کم است و عملاً هیچ آموزشی در دوره پزشکی عمومی و تخصصی در مورد روزه‌داری به صورت یک واحد مصوب دانشگاهی تا به امروز نداشته‌ایم.
مدیر گروه روزه‌داری اسلامی پژوهشگاه غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: از سوی دیگر کارگاه‌های آموزشی هم تا به امروز برگزار نشده و سمینارهای روزه‌داری و کنگره‌های روزه‌داری نیز چندان مورد توجه و اقبال قرار نگرفته است و همت نشده است که چنین برنامه‌هایی برگزار شود.
دانش پزشکان ما در مورد روزه‌داری و بیماری‌ها کم است
وی تصریح کرد: به همین دلایل دانش پزشکان ما در مورد روزه‌داری و بیماری‌ها کم بوده و بیشتر اظهار نظرهایی که پزشکان در حوزه‌های تخصصی خود در مورد روزه‌داری دارند بر اساس تجربیات شخصی آنها است. ما نیاز داریم که آموزش عمیقی در رشته‌های تخصصی پزشکی به پزشکانمان ارائه شود به ویژه اینکه روز به روز دانش آین موضوع نیز زیاد شده تغییر می‌کند.
تغییر نگرش‌ها در خصوص روزه‌داری بیماران قلبی ـ عروقی، گوارشی و ...
خوش نیت با تأکید بر اینکه مطالعات و پژوهش‌های صورت گرفته در خصوص روزه‌داری و بیماری‌ها موجب شده دیدگاه‌ها در خصوص روزه‌داری بیماران قلبی ـ عروقی، گوارشی، مغز و اعصاب، غدد و ... تغییر کند، افزود: در حالی که قبلاً به این گروه از بیماران گفته می‌شد روزه نگیرند اکنون مشخص شده است که در بسیاری از مواقع بیماران می‌توانند با یک مدیریت صحیح روزه بدون ضرری داشته باشند، برای رسیدن به این مرحله اول از همه خود پزشکان باید آموزش ببینند و بعد بیماران در این زمینه نیاز به آموزش دارند.
وی در پاسخ به این سؤال که چرا تا این حد غفلت در خصوص پژوهش در زمینه روزه‌داری در ایران وجود دارد؟ گفت: البته این مسئله منحصر به ایران نیست در سایر کشورهای اسلامی هم طی پنج تا ۱۰ سال اخیر است که احساس نیاز شده که پزشکان آموزش صحیح و فراگیری را در خصوص روزه‌داری و بیماری‌ها داشته باشند و تحقیقات سال‌های اخیر است که نشان می‌دهد که توصیه‌های پزشکان در خصوص روزه‌داری صحیح نبوده است.
مقاله‌های خارجی عموماً با نگرش اهل سنت نوشته می‌شود/ تفاوت نگرش فقه شیعی و اهل سنت
خوش نیت با اشاره به اینکه ۲۰ سال پیش هیچ پاسخ واضحی در این خصوص وجود نداشت که آیا بیمار دیابتی می‌تواند روزه بگیرد، یا خیر اما امروزه پاسخ‌های روشنی در دسترس است، گفت: مسئله از آنجا حساس‌تر می شود که در مورد تصمیم به روزه‌داری نگرش فقهی شیعه با اهل سنت فرق دارد و بنابراین نباید هر آنچه که در مقاله‌های خارجی که معمولاً با نگرش اهل سنت نوشته می‌شود را به کشورمان تعمیم بدهیم.
وی ادامه داد: همیشه یک قسمت مقاله‌های روزه‌داری و بیماری‌ها تاییده مفتی‌های اعظم اهل سنت است. تفاوت اصلی فقه شیعه و اهل سنت نیز در این است که فقه شیعه می‌گوید اگر روزه برای بیمار ضرر معقول داشته باشد روزه بر وی حرام است، ولی اگر روزه برای بیماری ضرر نداشته باشد روزه برای وی واجب است، در حالی که در فقه اهل سنت خطرات روزه‌داری به بیمار گفته می‌شود و می‌گویند فرد بیمار مختار است روزه بگیرد یا نگیرد.
این فوق تخصص غدد کشورمان در ادامه به فعالیت‌های صورت گرفته در این مرکز پرداخت و گفت: انتشار دو جلد کتاب در خصوص بررسی شواهد علمی در خصوص روزه‌داری و بیماری‌ها به نام کتاب «روزه‌داری و سلامت» که یکی اختصاص به پزشکان و پیراپزشکان دارد و دیگری به زبان ساده برای عموم مردم نوشته شده است، انتشار کتابچه‌هایی در خصوص بیماری‌های مختلف و روزه داری و انتشار حدود ۲۰ عنوان مقاله تحقیقی از جمله اقدامات گروه روزه داری ما بوده است.
بررسی اپیدمیولوژی روزه داری در ایران/ ۱۱۶ میلیون دیابتی مسلمان روزه می گیرند
وی از جمله پژوهش‌های در دست اجرای این پژوهشکده را بررسی اپیدمیولوژی روزه‌داری در ایران دانست و اعلام کرد: ما دقیقاً نمی‌دانیم که چند درصد بیماران دیابتی در ایران روزه می‌گیرند و چند درصد با پزشکان خود در این زمینه مشورت می‌کنند. آماری که در سال ۲۰۱۶ منتشر شده نشان می‌دهد نزدیک به ۱۵۰ میلیون دیابتی مسلمان در دنیا وجود دارد که حدود ۱۱۶ میلیون نفر آنها روزه می‌گیرند و این آمار آمار عجیبی است در حالی که به نظر می‌رسد در ایران این آمار کمتر باشد و بسیاری از بیماران دیابتی ما در خصوص روزه‌داری خود با پزشکان مشورت نمی‌کنند و فکر می‌کنند چون دیابت دارند نباید روزه بگیرند. در حالی که بیمار دیابتی ممکن است حتی سال گذشته موفق به روزه‌داری نشده باشد اما با توجه به شرایطش امسال بتواند روزه بگیرد.
بیشتر بیماران دیابتی می‌توانند روزه بگیرند حتی آنهایی که انسولین مصرف می‌کنند
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در همین خصوص عنوان کرد: بیمار دیابتی باید قبل از ماه مبارک خود را برای روزه‌داری آماده و دوز داروهایش را تنظیم کند حتی بسیاری از بیمارانی که انسولین تزریق می‌کنند می‌توانند با تنظیم دوز انسولین روزه بگیرند و تعداد کمی از بیماران دیابتی مانند بیمارانی که نوسان قند خون دارند و یا قند خون آنها تحت کنترل نیست نمی‌توانند روزه بگیرند.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا روزه گرفتن به سلامتی بیماران دیابتی کمک می‌کند؟ گفت: بیماران دیابتی که چاق هستند و یا چربی خون بالا دارند با یک روزه‌داری صحیح و تنظیم کالری دریافتی‌شان، روزه‌داری به سلامتی آنها کمک می‌کند منتها این شرط وجود دارد که از فاصله افطار تا سحر پرخوری نکنند.
ادامه دارد ...