بحث حجاب در ایران به برخوردهای خیابانی تنزل داده شده است
عصر شیعه ـ مراسم رونمایی از کتاب در «بهم میاد» اثری از رنده عبدالفتاح با ترجمه محسن بدره با حضور جمعی از اهالی ادب در کافه کراسه برگزار شد.
در ابتدای این مراسم شاهمرادی مدیر انتشارات آرما گفت: بهانه ترجمه این کتاب به رونمایی کتاب سه‌گانه حجت‌الاسلام محمدرضا زائری در سال گذشته در فرهنگسرای ارسباران باز می‌گردد. در آن کتاب مقاله‌ای درباره کتاب «بهم میاد» بوده و از آنجا تصمیم به ترجمه این اثر گرفتیم.
وی افزود: شاید زوایای جدیدی که به مقولات فرهنگی باز می‌شود برای ما مسولان برانگیز باشد اما آیا نباید این درها را دید و نگشود؟ وظایف مسئولان فرهنگی اینست که با رعایت موارد لازم به این مقولات توجه کنند.
مدیر انتشارات آرما با بیان اینکه این کتاب دریچه جدیدی به حجاب است، هر چند ممکن است سؤالات و نقدهایی داشته باشد، تصریح کرد: تغییر زاویه نگاه باعث می‌شود تا بسیاری از مشکلات بهتر و راحت‌تر حل شود.
وی با اشاره به لزوم تداوم حرکت در این موضوعات خاطر نشان کرد: اگر فردی کتابی این چنینی سراغ دارد به نشر آرما که خصوصی است، معرفی کند تا ما پیگیری کنیم.
وی با توجه به نزدیکی برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تصریح کرد: نشر آرما در نمایشگاه کتاب سه عنوان کتاب جدید عرضه می‌کند و ممکن است کتاب حجت‌الاسلام زائری به نمایشگاه کتاب نرسد چون هنوز در وزارت ارشاد است.
در ادامه مراسم، محسن بدره مترجم چند برش کوتاه را از این کتاب را خواند.
* زائری: بحث حجاب در ایران به برخوردهای خیابانی تنزل داده شده است
حجت‌الاسلام زائری در ادامه این مراسم بابیان اینکه با توجه به فضای سیاسی همه در حال احساس تکلیف هستند و به دنبال کارهای بزرگ می‌روند خاطر نشان کرد: در این اوضاع انتشار کتابی این چنینی بسیار ارزشمند است البته لزوما کتاب ایده‌الی نیست و در محیط فرهنگی دیگر برای مخاطب دیگر نوشته شده است اما ممکن است راه‌گشا باشد.
وی افزود: گرایش روز افزون به حجاب نشان می‌دهد گفتمان حجاب گفتمان قدرتمندی است که در کشور ما بحث حجاب به برخوردهای خیابانی تنزل داده شده البته در آن موفق هم نیستیم نشان از مشکل ما است.
این نویسنده خاطر نشان کرد: عده‌ای برای حفظ حجاب از زندگی، شوق و خانواده خود می‌گذرند و این نشان دهنده برتری گفتمان حجاب است. انجام کارهای این چنینی کمک می‌کند تا افق بازتری داشته باشیم نه لزوما چارچوبی خشک و کلیشه‌ای که با آن درگیر هستیم.
وی ادامه داد: این کتاب واقع‌بینانه است و از اسم کتاب هم مشخص می‌شود که فضای رئال را نشان می‌دهد دغدغه دختر محجبه‌ای که نمی‌داند چطور دیده می‌شود.
زائری با بیان اینکه گاه به قدری برای مسائل به صورت عرشی رفتار می‌کنیم که نمی‌توانیم عرضی کاری کنیم تصریح کرد: حجاب موضوع به این والایی را به جایی رساندیم که توهین‌آمیز می‌شود. متاسفانه بسیاری از ما در تنزل‌دادن و ضایع کردن مفاهیم عالی تبحر داریم. تردید‌های عینی که حق هر کسی است که در کتاب می‌بینیم و این فضای جدیدی است در فضای فارغ از شعار‌ها به حجاب نگاهی ملموسانه می‌شود.
* اسفندیاری: حجاب هنوز برای ما مسئله جدی است
شهاب اسفندیاری کارشناس فرهنگی و نویسنده سخنران دیگری بود که گفت: در جامعه کنونی برخی غرب‌پرستان از یک سو افتادند که از سوی دیگر غرب‌ستیزان را داریم. آنچه از مکتب امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری می‌بینیم که بنا بر هیچ کدام نیست و غرب‌ستیزی در این مکتب جایی ندارد این کتاب نگاهی متعارف نشان می‌دهد که بخش‌های سیاه و سفید را در کنار هم می‌چینند و روایت راوی واقع‌بینانه است.
وی ادامه داد: ما در معنا کردن حجاب به درستی عمل نکردیم و معنای آن را به دین‌داری و بی‌دینی یا عفاف و بی‌عفتی تقلیل دادیم. هر چند ممکن است چنین معنایی هم مستفاد کرد. اما معناهای دیگری را هم با خود به همراه دارد.
اسفندیاری با بیان اینکه در کتاب «بهم میاد» معانی متعددی برای حجاب آورده شده است تصریح کرد: حجاب گاه به معنای مبارزه و پیش رو بودن و گاه به معنای به روز بودن و در بخشی هم به معنای تروریست بودن است. مسئله حجاب هنوز مسئله جدی است و باید به نتایج علمی و عملی در سیاست‌گذاری فرهنگی و اجتماعی رسید.
وی ادامه داد: در این کتاب با انسان‌های جهان شهری مواجه هستیم که مرزهای جغرافیایی کمرنگ شده است و وضعیت مهاجرت در این کتاب باید برای ما زنگ خطری باشد تا در نحوه رفتار با مهاجرانی که در کشور ما هستند رعایت کنیم. تأثیر اتفاقات تروریست هم در این کتاب به خوبی نشان داده شده است.
* آشنا: استقبال از نوشته‌های بنت‌الهدی صدر به دلیل لطافت در جهان عرب بیشتر است
حسام‌الدین آشنا گفت: تألیف این کتاب به نحوی در ادامه فعالیت‌های بنت‌الهدا صدر در دهه 70 میلادی می‌نوشت. در جهان عرب نوشته‌های بنت‌الهدی صدر بیشتر از کتاب‌های محمدباقر صدر خوانده شده است چون با زبان لطیف‌تری نوشته است.
وی ادامه داد: این داستان خاطرات حدود دو ماه از دختری فلسطینی-مصری در استرالیا را در سالگرد حادثه 11 سپتامبر را نشان می‌دهد که از سویی با فشار روانی و محیطی نسبت به مسلمانان مواجه است و از سوی دیگر باید تصمیم شخصی بگیرد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: خرده داستان‌هایی متنوع و متعددی داریم که با روابط این فرد به خود باز می‌گردد و بخش‌های کوتاه و مؤثر گفت‌وگوی نجوا با خدایش می‌کند که خواننده به عنوان فرد سوم استراق سمع می‌کند. بخشی از گزارش روابط خانوادگی این فرد هم است این دختر روابط خود با پدر و مادر را گزارش می‌دهد و از سویی می‌بینیم که یک نوجوان در این سن چه تلقی‌هایی دارد چه خواست‌هایی دارد و با چه تاکتیک‌هایی با پدر و مادر خود رفتار می‌کند.
وی ادامه داد: تاریخچه‌ای از خانواده می‌شنویم که باعث جذابیت اثر می‌شود تقابل میان افراد خانواده که ملتزم به اسلام مانده‌اند و در حلقه دوم که از گذشته خود تبری جستند که در نهایت وارد حلقه دوستانه و ارتباط با همسالان می‌شویم که این تجربیات خواندنی است حلقه‌های دخترانه و رقابت‌ها و رفاقت‌های دخترانه از سوی دیگر حلقه وسیع‌تری با همشهری‌های و هم محلی‌ها نشان داده می‌شود که این کتاب در حالت کلی گزارش ارتباطات یک نوجوان است.
آشنا با بیان اینکه ترجمه کتاب نشان دهنده این است که دوست داریم روایت را از دیگری بشنویم اعلام کرد: اساس کتاب بر فرض فضای آزاد است فرض بر این است که اگر حجاب آزادانه انتخاب شود ارزشمند است و تقابل جدی با مسئله اجبار در حجاب دارد. نگاه سنتی و اجباری را نمی‌پذیرد و به مسئله فرهنگی، تنوع فرهنگی و دین فرهنگی توجهات زیادی بوده است.
وی افزود: تلاش برای تمایز آنچه مسلمات دین است با آنچه که از دین به دلیل فرهنگ ایجاد شده است و دین فرهنگی شکل داده گزارش می‌شود، آشنایی با فرهنگ نوجوانان غربی با زبان عفیفانه گزارش داده می‌شود و سه دغدغه دخترانه را گزارش می‌دهد یکی از این دغدغه‌ها زیبایی است. مسئله اجتماعی بودن و حجاب که آیا حجاب مانع حضور فعال در اجتماع است یا ابزاری برای اجتماعی بودن است و دغدغه سرمایه اجتماعی در این کتاب به خوبی نشان داده می‌شود حلقه دوستی‌های یک دختر محجبه با یک دختر باز متفاوت است آیا فرد محجبه می‌تواند اعتماد‌های متقابل را حفظ کند. نگاه یک فرد محجبه به خود و دیگران و از سوی دیگر نگاه دیگران به فرد محجبه بیان داده می‌شود.
وی ادامه داد: دغدغه آوردن کتاب‌های این چنینی به کشور بسیار ارزشمند است اما باید مشخص کنیم که این کتاب برای چه گروهی نوشته شده است و آیا این کتاب می‌تواند بازار هدف خود را پیدا کند آیا این کتاب به دنبال تثبیت افرادی است که حجاب را آگاهانه انتخاب کرده‌اند یا به دنبال راهی است تا افراد حجاب را انتخاب کند.
آشنا گفت: با حجاب بودن یا نبودن انتخابی است البته نه برای کسانی که از طرف خانواده مجبور به حجاب می‌شوند این کتاب برای نیروی انتظامی هم مناسب نیست که کسی را گرفتند به او کتاب اهدا کنند. این کتاب مناسب کسانی است که از سوی اطرافیان به آنها گفته می‌شود که در جمهوری اسلامی ایران پوشیدن روسری تا حدی اجباری است اما با حجاب بودن امری انتخابی و مسئولیت‌باور است.
نفیسه مرشد‌زاده نویسنده هم در سخنانی کوتاه گفت: مخاطب‌شناسی بسیار اهمیت دارد و باید به آن فکر کرد اگر قرار باشد دختران جوان و نوجوان بخواند باید مقدمه‌ای هم ضمیمه شود تا برای اقشار مختلف قابل خوانش شود. به عنوان کتاب هم موافق نیستم در وارد شدن فرهنگ دیگر باید نگاه جدی‌تری داشت.
وی افزود: کتاب خوبی برای ترجمه در ایران است ولی از گونه ادبیات سفارشی است البته ادبیات سفارشی آن گونه که در ایران مضموم شده بد نیست در خارج از کشور سریال‌ها، فیلم‌ها و کتاب‌های سفارشی زیادی نوشته می‌شود که یکسری فرمول ثابت در آنها وجود دارد به طور نمونه برای پذیرفته شدن پاکستانی‌ها، هندی‌ها، سیاه‌ها از همین الگو استفاده می‌کنند و اسلام در خدمت مقصود توسعه کشور استرالیا در این کتاب قرار گرفته است.