درك مفهوم «فَإِنِّی قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ»؛ منشأ احساس اميد و نشاط در زندگی
عصر شیعه ـ زهرا ناصره‌زاده، محقق و مدرس حوزه علميه خرمشهر در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) شعبه خوزستان، پيرامون آيه «فَإِنِّی قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ، من نزديكم و دعاى دعاكننده را به هنگامى كه مرا بخواند اجابت مىكنم» (بقره/۱۸۶) با اشاره به سبب نزول اين آيه گفت: اين آيه در پی تصحيح باوری است كه براساس آن برخی می‌پنداشتند خداوند دور است و بايد با صدای بلند و رسا او را بخوانند، خداوند در اين آيه می‌فرمايد من نزديكم و دعاهای شما را به اجابت می‌رسانم.
وی توضيح داد: در حاليكه انسان در امور دنيايی و ديدار با بزرگان نيازمند طی مراحل و واسطه‌هايی است، در مورد خداوند چنين مسائلی وجود ندارد و بنده هر وقت احساس نياز كرد، می‌تواند بدون هيچ واسطه و يا محدوديت زمان خاصی، با خدای خود راز و نياز كند.
ناصره‌زاده با بيان اينكه خداوند همراه انسان است، ادامه داد: اگر انسان اين حقيقت را به معنای واقعی درك كند كه خداوند هميشه شاهد و ناظر اوست، نه تنها در انجام تكاليف و پرهيز از محرمات با مسئوليت بيشتری رفتار خواهد كرد، قريب بودن خداوند و همراهی او با بندگان سبب میشود انسان هيچگاه احساس تنهايی نكند و بداند هميشه يار و مددكار بزرگی در كنار اوست كه در تمام مراحل و فراز و نشيب‌های زندگی او را از نزديك می‌بيند؛ خيرخواه اوست و به او كمك می‌كند.
اين مدرس حوزه علميه خاطرنشان كرد: با اين تصور انسان هرگاه خداوند را بخواند به يك حس آرامش‌بخشی می‌رسد چرا كه می‌داند خداوند نسبت به احوالات او آگاه است و به او نزديك است، همچون كودكی كه بداند پدر و مادر او هميشه همراه او هستند، در هنگام بروز مشكل به او كمك می‌كنند و به خواسته‌های او توجه می‌كنند. اين موضوع در ابعاد وسيع‌تر، همه ابعاد زندگی مادی و معنوی، فردی و اجتماعی انسان را شامل میشود.
ناصره‌زاده افزود: اگر انسان آيه «فَإِنِّی قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ» را به معنای كامل و واقعی آن درك كند، به يك حس آرامش، اميد و نشاط در زندگی می‌رسد؛ اين آيه می‌تواند منشأ حالت خوف و رجا در مؤمن باشد.
وی در ادامه گفت: اين تصور ميان برخی مردم وجود دارد كه اجابت دعا، به اين معناست كه فوراً مستجاب شود اما بايد توجه داشت كه استجابت دعا تنها به اين معنی نيست و خداوند بر اساس اين آيه، دعای بنده را مستجاب می‌كند گرچه ممكن است اين خواسته به مرور زمان به اجابت برسد و گاهی نيز دعا برای آخرت انسان ذخيره میشود.
اين مدرس حوزه علميه عنوان كرد: بر اساس اين آيه دعای انسان چنانچه مطابق شرايط و ضوابط باشد به اين معنا كه انسان درخواست امر منكری را نداشته باشد و اگر به خير و صلاح او باشد، مستجاب میشود. در اين صورت دعا به استجابت می‌رسد، گرچه ممكن است اين استجابت همراه با تأخير زمانی باشد و كيفيت بروز اين اجابت با آنچه در ذهن ما بندگان وجود دارد تفاوت دارد.
ناصره‌زاده با بيان اينكه انسان بايد در چارچوب كلی ضوابط و قوانين زندگی اسلامی تلاش كند، گفت: اگر در مسير و چارچوب‌هايی كه خداوند و ائمه(ع) در زندگی فردی و اجتماعی برای ما بيان كرده‌اند، گام برداريم يقين بدانيم كه به نتيجه مطلوب می‌رسيم اما با خروج از اين چارچوب، انتظار شكست می‌رود كه می‌تواند سبب ايجاد يأس و نااميدی در انسان باشد اما حركت در چارچوب‌هايی معين و گام برداشتن در آنها، انسان را به نتيجه مطلوب می‌رساند.