اختلاف قرائات باعث تحريف معنوی قرآن نمی‌شود،قرائات فصيح و افصح‌اند
عصر شیعه ـ سيدمحسن موسوی‌بلده، از قاريان و مدرسان برجسته قرآن، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، به بيان سخنانی درباره نقش قرائات در فهم درست قرآن و حفظ آن از تحريف معنوی پرداخت و در پاسخ به اين سؤال كه اختلاف در قرائت قرآن تا چه حد ممكن است باعث كج‌فهمی شود؟، اظهار كرد: الفاظ قرآن در زبان عربی اين ظرفيت را دارد كه به لهجه‌های مختلف عربی خوانده شود و از فصاحت آن كاسته نشود؛ اختلاف قرائات ممكن است تا حد بسيار كمی در معانی اثر كند، اما آن‌گونه نيست كه معنای قرآن را تحريف و آن را از فصاحت خارج كند.
وی ادامه داد: اينجا بحث از فصيح و افصح مطرح است و به گواهی اكثريت، قرائت عاصم افصح قرائات بوده است. برای نمونه در بحث قرائات گفته می‌شود كه گرچه در آيه شريفه چهارم سوره مباركه حمد «مالك» بر «ملِك» ارحجيت دارد، اما آوردن «ملِك» نيز كه يكی از صفات خداوند است، به ساختار قوی لفظی و معنوی قرآن لطمه وارد نمی‌كند.
اين قاری و مدرس قرآن با اشاره به اين‌كه از منظر فصاحت و اتقان، همه آيات قرآن فصيح هستند، اما برخی قرائات نسبت به قرائات ديگر افصح هستند، افزود: مطلب روشن آن است كه قراء قرآن، به يك معنا حافظان قرآن از تحريف لفظی آن بوده‌اند و اگر چه خداوند تصريح كرده كه خود حافظ و نگاهبان قرآن است، اما در واقع اجرای بخشی از تعبير «لحافظون» الهی به قراء تفويض شده است.
در بخش ديگری از اين گفت‌وگو، احمد زرنگار، محقق و مدرس علوم قرآنی و نويسنده كتاب «دراسات فی اهمية قراءة عاصم» به بيان سخنانی درباره نقش قرائات در تفسير و فهم درست قرآن پرداخت و گفت: مفسران براساس همين قراء به تفسير قرآن می‌پردازند. برای نمونه زمخشری به تصريح خود در «الكشاف» مبنای خود را قرائت نافع معرفی می‌كند.
وی اظهار كرد: نوع قرائت ـ ولو بسيار كم ـ تأثيرات خود را در معنا دارد و البته اين تأثيرات به ويژه به صورت لفظی بسيار مؤثر است. بسياری از مباحث قرآن لفظی است و نوع قرائت می‌تواند بر مباحثی چون وجوه و نظائر در الفاظ، اختلاف در عدد آيات قرآن و ... تأثير بگذارد. از همين رو مفسر در تفسير خود نخست روش قرائت خود را مشخص می‌كند.
مشاور قرآنی معاونت فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ادامه داد: مبنای بيشتر مفسران در تفسير قرآن قرائت حفص از عاصم است و مرحوم آيت‌الله معرفت با استناد به منابع تاريخی می‌گفت كه حتی در زمان حمزة بن حبيب زيات كوفی (يكی از قراء سبعه) و در حضور او، برای تيمن و تبرك، نخست قرائت حفص را می‌خوانده‌اند.
يادآور می‌شود كتاب «دراسات فی اهمية قراءة عاصم» به زبان عربی، به قلم احمد زرنگار، محقق و مدرس علوم قرآنی، عضو هيئت علمی دانشكده صدا و سيما و مشاور قرآنی معاونت فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، با موضوع كاوشی درباره اهميت قرائت عاصم، از قراء سبعه مشهور قرآن، اخيراً از سوی انتشارات بين‌المللی الهدی وارد بازار نشر شده است.
اين كتاب كه به زبان عربی تحرير يافته، ابتدا به تعريف قراءات و چگونگی تكامل آنها، اختلاف قراءات و دلايل آن، اركان قرائت صحيح و ذكر نام قراء و ناقلين از آنها می‌پردازد. سپس زندگانی عاصم و شيوخ او و كسانی را كه از او روايت كرده‌اند را شرح می‌دهد. نويسنده در ادامه مطالب كتاب به بيان موارد اختلاف بين قرائت عاصم و قرائت ساير قراء مشهور و دليل ترجيح قرائت عاصم بر ساير قراءات از جهت قواعد زبان عربی و اسلوب‌های آن می‌پردازد و در آخرين فصل كتاب نيز موارد اختلاف بين حفص و شعبه (دو راوی از عاصم) را بيان می‌كند.