
کتابی برای اینکه دیگر «آتنا»یی قربانی نشود
هر چند این اثر، توسط گروه فقه و حقوق اسلامی یک نهاد پژوهشی و علمی منتشر شده، اما میتوان آن را به دلیل زبان سلیس و همه فهم کتاب حتی برای عموم مردم و افرادی که احیاناً نگران در خطر بودن خود یا نزدیکانشان با جرایم جنسی هستند، توصیه کرد.
این روزها دوباره خبری تلخ، جامعه را متاثر کرده و به فکر واداشته است؛ تعرض به دختر بچهای 7 ساله و قتل او توسط مردی شیطانصفت. بحثها دوباره بالا گرفته است که چرا چنین جرائمی در جامعه رخ میدهد و عوامل زمینهساز فجایعی مانند آنچه بر سر آتنا آمد چیست؟
کتاب «بررسی جرمشناختی جرایم جنسی» یکی از آثاری است که با نگاهی تخصصی و علمی تلاش کرده پاسخی به سوال فوق بدهد.
حجتالاسلام علی محمدی جورکویه، عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در این کتاب 568 صفحهای با استفاده از منابع مختلف کوشیده است تا تصویری نسبتا جامع از جرایم جنسی اعم از تعاریف، پیشینه تاریخی، وضعیت کیفری و حقوق آنها و نیز علل و عوامل رخ دادن و پیشگیری از آنها را پیش روی مخاطب ترسیم کند.
این کتاب در سه بخش که مشتمل بر 7 فصل و تعداد زیادی مبحث و گفتار زیرمجموعه آن است، تدوین شده و توانسته شمای کلی خوبی از این موضوع به مخاطب ارائه کند.
بخش اول کتاب «بررسی جمشناختی جرایم جنسی»، با عنوان «مفاهیم، پیشینه و روششناسی» به تعاریف جرایم جنسی، مفاهیم مرتبط با آن نظیر انحراف جنسی، اختلال جنسی، فحشا و نظایر آن، پیشینه و روششناسی جرمشناسی جنسی پرداخته است.
مولف در بخش دوم کتاب با عنوان «عوامل جرمزا در جرایم جنسی» در بیش از 200 صفحه به صورت جزئی و مفصل تلاش کرده تا آن چه باعث روی دادن فجایع جنسی در جامعه میشود را واکاوی کرده و در گفتارها و مباحث جزئی به آنها بپردازد.
بخش سوم کتاب هم در نزدیک به 200 صفحه، به پیشگیری از بروز این جرایم و راههای اصلاح بزهکاران اختصاص یافته است.
محمدی جورکویه، در بخش دوم کتاب خود که به عوامل جرمزا در جرایم جنسی میپردازد، ضمن بر شمردن علل مختلف، دو عامل «کتمان مزاحمتها» و «بیتفاوتی در برابر آزارهای خیابانی» را نیز هم از جمله عواملی میداند که باعث میشود اینگونه جرایم در جامعه رو به گسترش گذارد. وی مینویسد: «از عوامل جرایم جنسی، باورهای نادرستی است که بر برخی دختران و زنان حاکم است. بعضیها برای حفظ حیثیت و آبروی خود، به رغم رنج بردن از مزاحمتهای جنسی، معتقدند مزاحمتهایی که نسبت به آنان رخ میدهد باید مکتوم بماند تا آبرویشان حفظ شود. این نوع برخورد با مزاحمتهای جنسی، علاوه بر این که ناراحتیهای روانی را برای چنین افرادی به دنبال دارد، سبب جریتر شدن فرد مزاحم برای ایجاد مزاحمت بیشتر نسبت به بزهدیده و دیگران خواهد شد و به گسترش جرایم جنسی میانجامد، در حالی که با گزارش آزار و اذیت جنسی، نیروی انتظامی میتواند با به کارگیری روشهای خاص خود، مجرم را شناسایی و دستگیر کند.... روشن است اگر نخستین قربانی یا قربانیان بزهکاران، بزهدیدگی خود را گزارش میکردند جمع زیادی از دختران و زنان بیگناه جامعه،اسیر امیال پلید آنان نمیشدند... گفتنی است باور عمومی –اگر چه نادرست- مبنی بر نوعی وقوع تحریک از سوی قربانی جرم و مستحق سرزنش دانستن او، در این کتمان بی تاثیر نیست.»
نویسنده در بخش دیگر کتاب خود، بیتفاوتی در مقابل بروز آزار خیابانی را هم زمینهساز این جرایم میداند و مینویسد:«بیتفاوتی نسبت به آزار خیابانی، باور نادرستی است که به جرایم جنسی دامن میزند. گاه، افراد بزهدیده در برابر اذیت و آزارهایی که در سطح جامعه نسبت به آنان صورت میگیرد، عکسالعملی نشان نمیدهند و این بی تفاوتی سبب جریتر شدن بزهکار و حتی افراد مستعد بزهکاری میشود زیر آنها این برخورد بزهدیده را به حساب رضایت باطنی یا ترس او میگذارند و در هر صورت بر دامنه و دفعات رفتار خود میافزایند....از سوی دیگر، افرادی که در اماکن مذکور حضور دارند و شاهد بروز چنین انحرافاتیاند و ناتوانی بزهدیده را در دفاع از خود نظارهگرند با بیتفاوتی از کنار ان عبور میکنند. این عدم احساس مسئولیت، زمینه اشاعه انحرافات جنسی را فراهم میسازد؛ حتی انجا که دو طرف انحراف، به عمل واقع شده راضیاند.»
حجتالاسلام محمدی جورکویه هم در معرفی کتاب خود نوشته است: «جرایم جنسی پدیدهای اجتماعی است که عوامل متعددی اعم از عوامل فردی شامل عوامل درونی و بیرونی و عوامل اجتماعی شامل عوامل خانوادگی، اقتصادی، فرهنگی، محیط اجتماعی و جغرافیایی در وقوع آن تأثیرگذار هستند و نمی توان وقوع آن را تنها به یک عامل نسبت داد. از اینرو، باید گفت: وجود هر یک از این عوامل احتمال وقوع جرایم جنسی را بالا میبرد یا تسهیل میکند، نه اینکه بطور حتم به این جرایم منجر می شود. در مبارزه با این پدیده اجتماعی ضروری است ضمن احیا و تقویت نقش نهادهای تأثیرگذار اجتماعی بویژه خانواده و کانونهای حمایتی چندمنظوره بویژه در پرتو مساجد و تدوین و تصویب سیاستها و نیز مقررات حمایتی، در سه سطح پیشگیری اجتماعی، پیشگیری وضعی و پیشگیری کیفری با تأکید بر آموزههای اسلامی و رعایت تقدم رتبی اقدام گردد.»
هر چند این اثر، توسط گروه فقه و حقوق اسلامی یک نهاد پژوهشی و علمی منتشر شده و نام آن نیز دانشگاهی بودن کتاب را نشان میدهد اما میتوان آن را حتی برای عموم مردم و افرادی که احیانا نگران در خطر بودن خود یا نزدیکانشان با جرایم جنسی هستند توصیه کرد زیرا با زبانی عامهفهم و به دور از به کار بردن مفاهیم تخصصی و پیچیده نگاشته شده است.
کتاب بررسی جرمشناختی جرایم جنسی را انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در سال 1395 منتشر و با قیمت 45 هزار تومان روانه بازار نشر کرد.